در روزهایی که همه باشگاه‌های لیگ‌برتری به دلیل کمبود بودجه نگران نقل‌وانتقالات خود هستند و به همین دلیل از جذب خیلی از ستاره‌ها صرف‌نظر می‌کنند، تیمی مثل تراکتورسازی با خیالی آسوده شاه‌ماهی‌های نقل‌وانتقالات را بدون هیچ هزینه‌ای جذب می‌کند.
این ماجرا که به واسطه قانون نظامی بودن ٢ تیم لیگ برتری رقم خورده، مورد اعتراض بسیاری از مربیان لیگ‌برتری قرار گرفته است.
فلسفه تیم‌های نظامی چیست؟
در گذشته پاس‌تهران و حالا ملوان و تراکتورسازی هستند که می‌توانند با استفاده از بازیکنان سرباز، ستاره‌های فوتبال را جذب کنند. اکثر بازیکنان بعد از دوره تحصیل خود باید راهی سربازی شوند و این اتفاق در یک‌سال اخیر به دلیل باطل شدن کارت تعداد زیادی از بازیکنان مطرح، با سرعت بیشتری درحال انجام است. جالب است بدانید که ملوان که یک تیم نظامی به‌حساب می‌آید، ٧٠درصد سهامش به بخش خصوصی واگذار شده و در نام بردن از این باشگاه همواره آن‌را خصوصی می‌نامیم. از طرفی تراکتورسازی که تا چند‌سال قبل اصلا تیم نظامی نبود، از فصل ٩١ -٩٠ با تغییراتی در مدیریت خود توانست از این قانون استفاده کند. محمدحسین جعفری، مدیرعامل وقت تراکتورسازی دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «باشگاه تراکتورسازی یکی از زیرمجموعه‌های شرکت تعاونی بسیجیان به حساب می‌آید و از آنجایی که بسیج و سپاه عضوی از نیروهای مسلح هستند، این تیم نظامی به حساب می‌آید.»
باشگاه‌ها جرأت تولید بازیکن ندارند
در سال‌های اخیر بارها از باشگاه‌های لیگ‌برتری انتقاد شده که چرا در بخش تولید بازیکن کار چندانی انجام نمی‌دهند و به بخش پایه‌ای توجهی نمی‌شود. البته آنها در پاسخ به این سوال، بعضا دلایل قانع کننده‌ای ارایه می‌دهند که مهم‌ترین آن، سرباز شدن بازیکنانشان است. درحالی‌که یک بازیکن توسط یک باشگاه به اوج پختگی می‌رسد، باید برای گذراندن خدمت سربازی، ٢سال از باشگاهش دور شود و استفاده‌اش را تیم دیگری به صورت رایگان (یا به ادعای مسئولان تیم‌های نظامی با حقوق ١٥٠هزار تومان در ماه) ببرد، درحالی‌که باشگاه قبلی باید با مبالغ میلیاردی، ستاره را به ماندن راضی کند!
تراکتورسازی و تمام ستاره‌های سرباز
به اعتقاد هواداران تراکتورسازی، مسئولان این باشگاه در نقل‌وانتقالات پیش فصل لیگ پانزدهم اصلا خوب کار نکردند اما با نگاهی به لیست این تیم متوجه می‌شویم که به اندازه یک تیم مدعی، سرخپوشان تبریزی دارای بازیکن سرباز هستند. از احمد عبدالله‌زاده، سروش رفیعی و بختیار رحمانی که ستاره‌های فولاد در سال‌های اخیر بودند گرفته تا محمدرضا اخباری، شجاع خلیل‌زاده، علی حمودی، سینا عشوری، سامان نریمان‌جهان، شاهین ثاقبی، فرید کریمی، پیمان کشاورز و سعید آقایی که تراکتورسازان را به‌عنوان یکی از مدعیان قهرمانی معرفی کرده‌اند. البته ملوان هم بی‌نصیب نمانده اما در مقایسه با تبریزی‌ها نتوانسته از بازیکنان سرباز زیادی استفاده کند و فعلا آرش افشین و حسین ماهینی سربازان مطرح این تیم هستند.
تبعیض در تقسیم کردن سربازان؟
تراکتورسازی با جذب ٢١ بازیکن سرباز صدای اعتراض ملوانی‌ها را هم درآورده است که چرا باید تمام بازیکنان به این تیم تبریزی بروند. دارا غزنوی، عضو هیات‌مدیره تراکتورسازی دراین‌باره به «شهروند» توضیح می‌دهد: «به جز بازیکنانی که کارتشان باطل شده، سایر سربازان برای انتخاب تیم خود حق انتخاب دارند. از آنجایی که تراکتورسازی یک تیم قدرتمند است که در لیگ قهرمانان آسیا و کورس قهرمانی قرار دارد و از هواداران پرشوری برخوردار است، بیشتر بازیکنان مطرح این تیم را برای گذراندن دوران خدمت خود انتخاب می‌کنند.»
همچنین محمود آذرگون، عضو هیات‌مدیره ملوان با انتقاد از نحوه تقسیم بازیکنان سرباز به «شهروند» می‌گوید: «معمولا طبق توافق با باشگاه مورد نظر بازیکنان سرباز برگه اعزام به خدمت خود را در اختیار باشگاه‌ها قرار می‌دهند. تصور ما در باشگاه ملوان این است که تراکتورسازی خارج از حقوق سربازی مبالغی را به بازیکنان پرداخت می‌کند که این مسأله باعث جذابیت تراکتورسازی برای بازیکنان شده اما قطعا غیرقانونی است.» غزنوی نیز در واکنش به شائبه پرداخت پول به بازیکنان سرباز خاطرنشان می‌کند: «این مسائل برای باشگاه محرمانه است! البته ما خارج از قانون عمل نمی‌کنیم.»
معینی: بازیکن در باشگاه خودش سربازی‌اش را سپری کند
فریدون معینی، عضو کمیته فنی فدراسیون فوتبال پیشنهادی را درباره بازیکنان سرباز ارایه می‌دهد که دلخواه خیلی از مربیان فوتبال کشورمان است. او دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «گرفتن بازیکنان از یک باشگاه در زمان اوج اصلا منطقی نیست. باشگاه‌ها مرکز اصلی تولید بازیکن هستند و یکی از دلایل فلج شدن این پروسه در فوتبال ایران همین قانون سربازی است. از نظرم اگر قرار به رفتن به سربازی است، بعد از گذراندن دوره آموزشی بازیکن در تیم خودش بدون دریافت مبلغی سربازی‌اش را سپری کند چون در تیم‌های نظامی نیز همین کار صورت می‌گیرد و بازیکنان فعالیت نظامی انجام نمی‌دهند.»
او صحبت‌هایش را اینطور به پایان می‌برد: «قطعا باید بازنگری در قانون فعلی صورت پذیرد تا به نفع فوتبال کشور باشد. همین حالا باشگاه ملوان و تراکتورسازی که از بازیکنان تیم‌های دیگر به راحتی و بدون پول استفاده می‌کنند، در اصل نظامی نیستند اما با چنین اسمی متاسفانه به صورت غیرمنصفانه از بازیکنان سایر تیم‌ها بهره می‌برند.» آذرگون، عضو هیات‌مدیره ملوان که به شدت با صحبت‌های معینی مخالف است و اینطور واکنش نشان می‌دهد: «٣٠درصد سهام باشگاه ملوان در اختیار نیروی‌دریایی است و به همین دلیل نظامی محسوب می‌شود. در ضمن قانون خدمت سربازی در اختیار ما نیست و قانون کشوری است. درواقع تیم‌های نظامی به بازیکنان کمک می‌کنند تا فوتبالشان خراب نشود و ٢سال از مستطیل سبز دور نمانند. مثلا همین فرشاد احمدزاده یا کنعانی‌زادگان که قبلا در پرسپولیس بودند، تا قبل از حضورشان در تیم‌های نظامی کسی آنها را می‌شناخت؟ آقایانی که می‌گویند بازیکنان در تیم خود سربازی را بگذرانند، چطور ضمانت می‌دهند در این فوتبال پر از زیرمیزی کسی به سربازان پول پرداخت نکند؟»
ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری روی بخش پایه
در خیلی از کشورهای اروپایی که قانون سربازی اجباری وجود دارد، بازیکنان در همان باشگاهی که از ابتدا در آن پرورش یافتند، دوره سربازی‌شان را هم پشت سر می‌گذارند. تفاوت ٢سال حضور آنها به‌عنوان سرباز با قبل تنها این است که حقوقی به اندازه یک سرباز دریافت می‌کنند، نه بیشتر. البته کشوری مثل کره‌جنوبی نیز قوانینی شبیه ایران دارد و بازیکنان باید برای گذراندن سربازی خود راهی تیم‌های نظامی شوند. حال باید دید که تصمیم نهایی مسئولان ایرانی برای جلوگیری از هدر رفتن زحمات باشگاه‌هایی که در بخش پایه زحمت می‌کشند، چیست زیرا فعلا که باشگاه‌های نظامی با حقوق ١٥٠هزار تومانی یک سرباز، ستاره‌های باشگاه‌های دیگر را به راحتی جذب می‌کنند.
